GGD-controles onveilig?
Elk gastouderbureau heeft het weleens meegemaakt: een inspectie bij een gastouder die niet goed verloopt en waarbij het inspectierapport niet herkenbaar is voor de gastouder. Onlangs kreeg ik een hartverscheurend telefoontje van een gastouder, laten we haar Anna noemen, die huilend naar Mare belde. Ze vertelde over een zeer onprettige GGD-controle die ze had gehad, waarbij de toezichthouder haar een gevoel van kleinheid en onwaardigheid gaf en haar deed twijfelen aan haar eigen professionaliteit. Hoewel ze wist dat ze goed was in haar werk, met tevreden vraagouders en gastkinderen en nooit klachten, voelde ze zich erg onveilig tijdens deze inspectie. Dit voorval roept de vraag op of toezichthouders voldoende rekening houden met het feit dat ze zich in iemands thuis bevinden, in de veilige omgeving van een gastouder, in iemands eigen veilige haven.
In de wereld van de gastouderopvang zijn gastouderbureaus, gastouders, ouders en GGD-toezichthouders allemaal belangrijke spelers. Het is essentieel dat ze op een gelijkwaardige manier samenwerken, waarbij ieders stem wordt gehoord en gewaardeerd. Helaas voelen gastouders zich nog te vaak onveilig tijdens inspecties en laat de communicatie tussen toezichthouders en gastouders te wensen over. Dit kan leiden tot gevoelens van onveiligheid en wantrouwen bij gastouders, waardoor ze inspectiebezoeken vrezen en toezichthouders met argwaan benaderen. Het is daarom hoog tijd voor respectvol toezicht in de gastouderopvang. Dit probleem moet worden aangepakt en er moet een respectvolle en constructieve manier van toezicht ontstaan.
Op naar een gelijkwaardige benadering van toezicht
Een concrete oplossing voor een meer gelijkwaardige benadering van toezicht is het gezamenlijk opstellen van een rapport waarin alle betrokken partijen laten zien hoe zij kwaliteit bieden in de gastouderopvang. In plaats van dat de toezichthouder alleen observaties maakt en een rapport opstelt op basis van een momentopname, gaan de toezichthouder, de gastouder en het gastouderbureau samen om tafel. Ze bespreken de opvang van de gastouder, de huisbezoeken door het gastouderbureau, de kwaliteitsnormen, delen hun ervaringen en beoordelen gezamenlijk de praktijk.
Tijdens dit overleg kunnen alle partijen hun inzichten, expertise en perspectieven delen. Het is tijd voor een nieuwe vorm van toezicht, waarin dialoog, samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid centraal staan. De gastouder kan laten zien hoe zij dagelijks kwalitatieve zorg biedt, het gastouderbureau kan uitleggen hoe zij ondersteuning en begeleiding bieden, en de toezichthouder kan haar kennis en expertise inbrengen en feedback geven of kritische vragen stellen. Samen stellen ze criteria vast om de kwaliteit van de gastouder te beoordelen en stellen ze doelen vast voor het volgende jaar.
Het rapport dat voortkomt uit deze gezamenlijke inspanning weerspiegelt de gedeelde verantwoordelijkheid en inzet van alle betrokkenen. Het geeft een holistisch beeld van de kwaliteit van de gastouder, waarin zowel de tekortkomingen als de sterke punten worden belicht. Dit rapport wordt gezamenlijk ondertekend als teken van de gezamenlijke inzet voor de ontwikkeling en verbetering van de gastouderopvang. Gastouderbureaus kunnen deze rapporten gebruiken voor coaching en feedbackmogelijkheden.
Voordelen
Een dergelijke benadering van toezicht heeft verschillende voordelen. Ten eerste bevordert het een cultuur van openheid, vertrouwen en samenwerking. Gastouders voelen zich gehoord en gewaardeerd omdat hun inbreng serieus wordt genomen. Gastouderbureaus krijgen de ruimte om hun ondersteunende rol te tonen, en ouders worden actief betrokken bij het beoordelen van de kwaliteit van de opvang.
Daarnaast stimuleert deze gelijkwaardige aanpak van toezicht continue verbetering. Het gezamenlijk opstellen van criteria en het delen van ervaringen leidt tot waardevolle inzichten en uitwisseling van best practices. Gastouders zullen gemotiveerd zijn om samen te werken aan het versterken van de kwaliteit van de gastouderopvang, omdat ze actief betrokken zijn bij het opstellen van hun eigen rapport. Dit is veel positiever dan een rapport ontvangen waarin alleen wordt gewezen op tekortkomingen. Samenwerking bij het opstellen van een rapport waarin gezamenlijk wordt afgesproken dat de gastouder voldoet aan bepaalde eisen, zoals het volgen van nascholingscursussen, het implementeren van een pedagogisch beleidsplan en het zorgen voor een veilige en stimulerende speelomgeving, kan leiden tot een sterke motivatie om aan deze eisen te voldoen.
Het is van essentieel belang dat gastouders zich gehoord voelen en dat hun stem serieus wordt genomen. De ervaring en expertise van gastouders en bemiddelingsmedewerkers zijn net zo waardevol als die van toezichthouders. Het idee dat de stem van een gastouder minder zwaar weegt dan die van een toezichthouder is achterhaald en moet veranderen. Een gelijkwaardige samenwerking waarin alle partijen naar elkaar luisteren en elkaars perspectieven waarderen, moet worden nagestreefd.
Er blijven wel regels en vereisten in de gastouderopvang
Tegelijkertijd is het belangrijk om te benadrukken dat bepaalde regels en vereisten in de gastouderopvang essentieel zijn om de veiligheid en het welzijn van kinderen te waarborgen. Rookmelders, EHBO-vaardigheden, registratie in het Personenregister Kinderopvangen het bezit van een geldig diploma zijn enkele van deze onbetwistbare aspecten. Naast deze verplichte zaken kunnen ook andere elementen worden toegevoegd die bijdragen aan de kwaliteit van de gastouderopvang, zoals het volgen van nascholingscursussen, het implementeren van een pedagogisch beleidsplan en het creëren van een veilige en stimulerende speelomgeving.
Meer kwaliteit door samenwerking
Het is cruciaal dat toezichthouders en bemiddelingsmedewerkers niet alleen controleren, maar ook een ondersteunende rol vervullen. In plaats van alleen te kijken naar wat er misgaat, kunnen ze samenwerken met gastouders en gastouderbureaus om hen te helpen aan de vereisten te voldoen. Dit kan worden bereikt door het aanbieden van trainingen, workshops en op maat gemaakte begeleiding. Zo wordt toezicht meer dan alleen controleren; het wordt een samenwerkingsproces gericht op kwaliteitsverbetering.
Gastouderbureaus kunnen een belangrijke rol spelen bij het faciliteren van een goede samenwerking. Ze kunnen fungeren als bemiddelaars en bruggenbouwers tussen gastouders en toezichthouders. Gastouderbureaus kunnen gastouders ondersteunen bij het uiten van hun zorgen en vragen, en deze communiceren met de toezichthouders. Op die manier wordt de stem van de gastouder versterkt en krijgt deze de aandacht die het verdient.
Transparantie in het toezichtproces is van groot belang. Gastouders moeten duidelijkheid krijgen over de redenen achter de constateringen en beslissingen van de toezichthouders. Dit kan worden bereikt door open dialoog, waarin ruimte is voor wederzijdse toelichting en discussie. Op deze manier krijgen gastouders de kans om hun perspectief te delen en eventuele misverstanden kunnen worden rechtgezet. Het bespreken van verschillen in risicotaxatie tussen bemiddelingsmedewerkers en toezichthouders kan ook op een gelijkwaardige manier plaatsvinden, waarbij beide inzichten worden gewaardeerd.
Tot slot is het van cruciaal belang dat er goede communicatiekanalen worden opgezet waar gastouders terechtkunnen met hun zorgen en vragen. Dit kan bijvoorbeeld via gastouderbureaus gebeuren, maar ook door het creëren van een onafhankelijk meldpunt waar gastouders vertrouwelijk hun ervaringen kunnen delen en waar ze ondersteuning kunnen krijgen bij conflictsituaties met de GGD. Het is belangrijk dat gastouders zich veilig voelen en weten dat ze altijd ergens terechtkunnen als ze zich onzeker of onveilig voelen.
Alleen door samen te werken en te streven naar een gelijkwaardige samenwerking waarin alle betrokkenen serieus worden genomen, kunnen we de gastouderopvang verbeteren en een veilige omgeving bieden waarin kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen. Laten we ervoor zorgen dat Anna’s tranen van verdriet plaatsmaken voor tranen van geluk en trots.
Sla de handen in een!
Ik roep daarom alle betrokkenen – gastouders, gastouderbureaus, toezichthouders en instanties – op om de handen ineen te slaan en te streven naar een gelijkwaardige samenwerking. Laten we begrip tonen voor elkaars perspectieven en ervaringen, en openstaan voor constructieve communicatie. Want uiteindelijk willen we allemaal hetzelfde: het allerbeste voor de gastkinderen.
